İki deprem arası EYT: Martta dilekçe verene 1 Nisan'dan itibaren aylık

Türkiye Büyük Millet Meclisi, deprem nedeniyle ara verdiği çalışmalarına yarın başlayacak. TBMM Genel Kurulu’nun gündemindeki ilk konu, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile ilgili yasa teklifi olacak. Genel Kurul yarın teklifin görüşmelerine başlayacak. Görüşmelerin bir günde tamamlanması bekleniyor. 17 Ağustos 1999’daki Gölcük depreminden üç hafta sonra, 8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren kanun ile getirilen emeklilikte yaş koşulu, Kahramanmaraş depreminden üç hafta sonra çıkartılacak kanunla, 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlar için kaldırılacak.

8 Eylül 1999 tarihinde yürürlüğe giren 4447 Sayılı Kanun ile bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için emeklilikte yaş koşulunun kademeli artırılmasının yanı sıra SSK’lılar için 5000 olan prim gün koşulu da her yıl 150 gün artırılmak suretiyle 6000 güne çıkartılmıştı. Kanunun bu hükmünün Anayasa Mahkemesi’nce iptali üzerine, 2002 yılında yapılan değişiklik ile 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlar açısından prim günü koşulu bugünkü şeklini alarak 5000 günden 5975 güne çıkartıldı.

KİMLER HEMEN EMEKLİ OLABİLECEK?

TBMM Genel Kurulu gündemindeki kanun teklifi yasalaştığında, 8 Eylül 1999 öncesinde çalışmaya başlayanlardan, çalışma statüsüne göre aşağıdaki koşulları sağlayanlar hemen emekli olabilecekler. Çalışma statülerine göre emeklilik koşulları şöyle:

SSK’lı kadınlar: 20 yıl sigortalılık süresi ve 5000 – 5975 arası prim günü.

SSK’lı erkekler: 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 – 5975 arası prim günü.

BAĞ-KUR’lu kadınlar: 7200 prim günü.

BAĞ-KUR’lu erkekler: 9000 prim günü.

Emekli Sandığı’na tabi kadınlar: 7200 prim günü.

Emekli Sandığı’na tabi erkekler: 9000 prim günü.

Sigortalı çalışmaya 8 Eylül 1999 tarihinden önce başlayan ancak yukarıdaki koşulları henüz tamamlamamış olanlar ise koşulları yerine getirdikleri tarihten itibaren emekli olmaya hak kazanacaklar.

MART’TA DİLEKÇE VERENLERİN İLK EMEKLİ AYLIĞI 1 NİSAN’DAN BAŞLAYACAK

EYT yasası bu hafta TBMM’de kabul edilirse, Resmi Gazete’de yayımlandığı günden itibaren, koşulları yerine getirmiş olan kişiler emeklilik dilekçesi verebilecekler.

5510 Sayılı Kanun’a göre, 4A (SSK) ve 4B (BAĞ-KUR) kapsamındaki kişilerden emekli aylığı almaya hak kazananlara, emeklilik dilekçesi verdikleri tarihten sonraki ay başından itibaren aylık bağlanır.

4C (Emekli Sandığı) kapsamındaki kişilerden hala görevde olanların aylıkları, yetkili makamdan alınan emekliye sevk onayı üzerine görevleriyle ilişiği kesildiği tarihi takip eden ay başından başlatılır.

Memuriyetten istifa, ihraç vs gibi her ne şekilde olursa olsun ayrılmış ve daha sonra SSK ya da BAĞ-KUR gibi başka bir statüde çalışmamış olanlardan emeklilik koşullarını yerine getirmiş olanlara, emeklilik dilekçesi verdikleri tarihi izleyen ay başından itibaren aylıkları bağlanıyor.

Buna göre, mart ayı içinde emeklilik dilekçesi verenlerin aylıkları 1 Nisan 2023 tarihinden geçerli olmak üzere bağlanacak.

Koşulları henüz yerine getirmemiş olan kişiler ise koşulları tamamladıkları tarihten itibaren emeklilik dilekçesi verdiklerinde, dilekçeyi izleyen ay başından itibaren aylıkları bağlanacak.

İLK ÖDEME NE ZAMAN YAPILACAK?

Mart ayında dilekçe verenler için aylık başlangıcının 1 Nisan olması, ilk emekli aylığı ödemesinin nisan ayında yapılacağı anlamına gelmiyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu, normalde emeklilik başvurularını iki hafta içinde sonuçlandırıyor. Örneğin, 2021 yılında ortalama aylık bağlama süresi SSK’da 15.35 gün, BAĞ-KUR’da 13.56 gün, Emekli Sandığı’nda 11.53 gün olarak gerçekleşti. Ancak, SGK tarafından 2021 yılında 312 bin 634 kişiye yaşlılık, 7 bin 125 kişiye malullük aylığı bağlandı.

EYT teklifinin TBMM Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmeleri sırasında verilen bilgiye göre SSK’dan 1 milyon 661 bin, BAĞ-KUR’dan 88 bin 626, Emekli Sandığı’ndan ise 496 bin kişi emeklilik koşullarını yerine getirmiş bulunuyor. Bunlardan SSK ve BAĞ-KUR’luların tamamına yakınının, Emekli Sandığı’na tabi olanların ise yüzde 25’inin hemen emekli olacağı tahmin ediliyor.

Mart ayında aynı anda yüz binlerce kişinin emeklilik dilekçesi vermesi durumunda, aylık bağlama işlemlerinin uzaması bekleniyor. Çünkü her ne kadar otomasyona geçilmiş olsa da emeklilik dilekçesi veren vatandaşların aylıkları, dosyaları fiziksel olarak incelendikten sonra bağlanıyor. Ancak, aylık bağlama işlemi ne zaman tamamlanırsa tamamlansın, 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere aylıkları ödenir.

BAYRAM İKRAMİYESİ ALACAKLAR

Kanuna göre, emeklilere Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı’nda 1.100’er lira tutarında bayram ikramiyesi ödeniyor. Bu yıl Ramazan Bayramı 21 Nisan’a rastladığından, mart ayında emeklilik dilekçesi verenler, nisan ayında 1.100 lira bayram ikramiyesi de alacaklar.